Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου είναι ένας από τους ιερότερους ναούς της Χριστιανοσύνης και μία από τις μεγαλύτερες εκκλησίες στον κόσμο. Με το επιβλητικό της μέγεθος και κυρίως με τον εντυπωσιακό της τρούλο δεσπόζει στον ουρανό της Ρώμης και προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες, τόσο πιστούς Καθολικούς όσο και απλούς θαυμαστές της απαράμιλλης καλλιτεχνικής της αξίας.
Ιστορία
Στη θέση του σημερινού ναού βρισκόταν μέχρι τις αρχές του 16ου αιώνα η παλιά βασιλική του Αγίου Πέτρου, η οποία χτίστηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Μεγάλο Κωνσταντίνο, στη θέση όπου είχε ταφεί ο Απόστολος Πέτρος. Η ιδέα για την ανέγερση ενός νέου ναού ανήκει στον Πάπα Νικόλαο Ε΄ στα μέσα του 15ου αιώνα, λόγω της ερείπωσης στην οποία είχε περιέλθει ο μεσαιωνικός ναός.
Στις 18 Απριλίου 1506, το Σάββατο μετά το Πάσχα, ο Πάπας Ιούλιος Β΄ έθεσε τον θεμέλιο λίθο της νέας βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Αν και τα σχέδιά της άλλαξαν αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της κατασκευής της, πήρε τελικά τη μορφή ενός τρίκλιτου λατινικού σταυρού με θόλο στο κέντρο, ακριβώς πάνω από την κύρια Αγία Τράπεζα, η οποία καλύπτει τον τάφο του Αποστόλου Πέτρου.
Τα πρώτα χρόνια η πρόοδος των εργασιών ήταν αργή, ενώ η κατασκευή διακόπηκε εντελώς το 1514, με τον θάνατο του Ντονάτο Μπραμάντε, του επικεφαλής αρχιτέκτονα του έργου. Οι συνεχιστές του προσπάθησαν να τροποποιήσουν τα αρχικά σχέδια, η αποφασιστική ώθηση δόθηκε όμως το 1547, όταν ανέλαβε την ευθύνη ο Μιχαήλ Άγγελος, εμπνευστής του θεαματικού τρούλου. Ολόκληρο το συγκρότημα πήρε την τελική του μορφή από τον Κάρλο Μαντέρνο, ο οποίος σχεδίασε την μνημειώδη πρόσοψη και επιμήκυνε τον κυρίως ναό προς την πλατεία. Η βασιλική εγκαινιάστηκε τελικά το 1626.
Εξωτερικό

Στη θέση του σημερινού ναού βρισκόταν μέχρι τις αρχές του 16ου αιώνα η παλιά βασιλική του Αγίου Πέτρου, η οποία χτίστηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Μεγάλο Κωνσταντίνο, στη θέση όπου είχε ταφεί ο Απόστολος Πέτρος. Η ιδέα για την ανέγερση ενός νέου ναού ανήκει στον Πάπα Νικόλαο Ε΄ στα μέσα του 15ου αιώνα, λόγω της ερείπωσης στην οποία είχε περιέλθει ο μεσαιωνικός ναός.
Στις 18 Απριλίου 1506, το Σάββατο μετά το Πάσχα, ο Πάπας Ιούλιος Β΄ έθεσε τον θεμέλιο λίθο της νέας βασιλικής του Αγίου Πέτρου. Αν και τα σχέδιά της άλλαξαν αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της κατασκευής της, πήρε τελικά τη μορφή ενός τρίκλιτου λατινικού σταυρού με θόλο στο κέντρο, ακριβώς πάνω από την κύρια Αγία Τράπεζα, η οποία καλύπτει τον τάφο του Αποστόλου Πέτρου.
Τα πρώτα χρόνια η πρόοδος των εργασιών ήταν αργή, ενώ η κατασκευή διακόπηκε εντελώς το 1514, με τον θάνατο του Ντονάτο Μπραμάντε, του επικεφαλής αρχιτέκτονα του έργου. Οι συνεχιστές του προσπάθησαν να τροποποιήσουν τα αρχικά σχέδια, η αποφασιστική ώθηση δόθηκε όμως το 1547, όταν ανέλαβε την ευθύνη ο Μιχαήλ Άγγελος, εμπνευστής του θεαματικού τρούλου. Ολόκληρο το συγκρότημα πήρε την τελική του μορφή από τον Κάρλο Μαντέρνο, ο οποίος σχεδίασε την μνημειώδη πρόσοψη και επιμήκυνε τον κυρίως ναό προς την πλατεία. Η βασιλική εγκαινιάστηκε τελικά το 1626.
Εσωτερικό

Η Βασιλική του Αγίου Πέτρου μπορεί να φιλοξενήσει μέχρι και 20.000 άτομα! Τα στατιστικά της κόβουν την ανάσα: έχει μήκος 190 μέτρα, το κεντρικό κλίτος φτάνει σε ύψος τα 46 μέτρα, ενώ ο τρούλος αγγίζει τα 136 μέτρα!
Στο εσωτερικό μπορεί κανείς να θαυμάσει αριστουργήματα που φιλοτέχνησαν οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες της ιστορίας, όπως την εκθαμβωτική “Pietà” του Μιχαήλ Άγγελου, το μοναδικό γλυπτό που υπέγραψε ποτέ ο καλλιτέχνης – η υπογραφή του είναι χαραγμένη στο ζωνάρι στο στήθος της Παναγίας.
Στο κέντρο δεσπόζει το περίφημο Κιβώριο του Μπερνίνι που βρίσκεται πάνω από το χώρο του τάφου του Αγίου Πέτρου. Είναι κατασκευασμένο από μπρούντζο που προέρχεται από το Πάνθεον και στηρίζεται σε τέσσερις σπειροειδείς κίονες.

Τρούλος
Ίσως το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του Αγίου Πέτρου είναι αναμφίβολα ο τεράστιος τρούλος. Έχει συνολικό βάρος περίπου 14.000 τόνους, ύψος που αγγίζει τα 133,30 μέτρα εξωτερικό ύψος από το επίπεδο του δρόμου μέχρι την κορυφή του σταυρού και διάμετρο 58,90 μέτρα στο εξωτερικό.
Το αρχικό σχέδιο ανήκει στον Μιχαήλ Άγγελο και οι εργασίες κατασκευής του ξεκίνησαν το 1546 από τον πάπα Παύλο Γ’ Φαρνέζε, ενώ διακόπηκαν το 1564, με το θάνατο του Μιχαήλ Άγγελου. Το 1588 τα έργα συνεχίστηκαν από τους Τζάκομο ντέλα Πόρτα και Ντομένικο Φοντάνα, απασχολώντας περίπου 800 εργάτες, και ολοκληρώθηκαν 22 μήνες αργότερα. Το 1593 τοποθετήθηκε στην κορυφή του φανού μια επιχρυσωμένη χάλκινη σφαίρα, ενώ σταδιακά ο τρούλος καλύφθηκε με μολύβδινες πλάκες.
Η πρόσβαση στον τρούλο γίνεται μέσω μιας μακράς σπειροειδούς ανάβασης, της λεγόμενης “lumaca di Sant’Andrea” και 537 σκαλοπατιών που οδηγούν στην εξωτερική στοά, η οποία προσφέρει μια πανοραμική θέα 360 μοιρών της πόλης και των γύρω περιοχών. Για να φτάσετε εκεί, μπορείτε να ανεβείτε όλη τη διαδρομή ή να πάρετε το ασανσέρ μέχρι τη μέση της διαδρομής και να περπατήσετε τα υπόλοιπα σκαλοπάτια. Σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για μια μεγάλη, απότομη ανάβαση, που δεν συνιστάται για όσους πάσχουν από κλειστοφοβία ή ίλιγγο. Προμηθευτείτε εισιτήρια (€8/10 χωρίς/με ανελκυστήρα) από την είσοδο στα δεξιά της κεντρικής στοάς της βασιλικής.
Σπηλιές - Νεκρόπολη
Σε ύψος τριών μέτρων κάτω από το δάπεδο της Βασιλικής βρίσκονται οι σπηλιές του Βατικανού, μια σειρά υπόγειων θαλάμων και παρεκκλησιών. Οι σπηλιές σχηματίζουν μια πραγματική υπόγεια εκκλησία που καταλαμβάνει το χώρο μεταξύ του σημερινού δαπέδου της Βασιλικής και εκείνου της παλιάς Βασιλικής. Σε ακόμα μεγαλύτερο βάθος (5-12 μέτρα κάτω από τον ναό) βρίσκεται η Νεκρόπολη του Βατικανού, ένας ταφικός χώρος που ήταν σε χρήση ήδη από τους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους. Σύμφωνα με την παράδοση, στον χώρο αυτό τάφηκε ο Απόστολος Πέτρος, μετά το μαρτύριό του στον Ιππόδρομο του Νέρωνα, και εκεί αποφάσισε να χτίσει έναν ναό προς τιμήν του ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος.
Πλατεία

Η πλατεία του Αγίου Πέτρου οφείλει το χαρακτηριστικό ελλειπτικό της σχήμα στην επιβλητική κιονοστοιχία του Τζαν Λορέντσο Μπερνίνι, η οποία αποτελείται από 284 κίονες τοποθετημένους ακτινωτά σε τέσσερις σειρές. Για την κατασκευή της χρειάστηκαν έντεκα χρόνια εργασίας (1656-1667), περισσότερα από 40 χιλιάδες κυβικά μέτρα τραβερτίνης (ενός είδους πετρώματος) που μεταφέρθηκαν από το Τίβολι από ξηράς ή σύρθηκαν από άλογα στις όχθες του ποταμού. Σχεδιάζοντας την κιονοστοιχία, ο Μπερνίνι έπαιξε με τις οπτικές ψευδαισθήσεις, επιτυγχάνοντας ένα θεαματικό αποτέλεσμα.
Στο κέντρο της πλατείας βρίσκεται ο οβελίσκος του Βατικανού, ένας από τους αιγυπτιακούς οβελίσκους που μεταφέρθηκαν στη Ρώμη την εποχή του Καλιγούλα. Σμιλευμένος σε κόκκινο γρανίτη, το ύψος του ξεπερνά τα 25 μέτρα- με τη βάση και τον σταυρό, φτάνει σχεδόν τα 40 μέτρα. Τοποθετημένα συμμετρικά στο κέντρο των δύο ημικυκλίων της κιονοστοιχίας του και σε άξονα με τον οβελίσκο του Βατικανού βρίσκονται τα σχεδόν δίδυμα σιντριβάνια της πλατείας του Αγίου Πέτρου, έργα του Μπερνίνι και του Μαντέρνο.
Επίσκεψη
Η επίσκεψη στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου είναι αναμφισβήτητα μια αξέχαστη εμπειρία. Οι επισκέπτες δεν πρέπει να παραλείψουν να ανέβουν στην κορυφή του τρούλου, όπου τους περιμένει μια εκπληκτική θέα της πλατείας του Αγίου Πέτρου και, αν η μέρα είναι καθαρή, του μεγαλύτερου μέρους της πόλης. Η ανάβαση στην κορυφή μπορεί να αποδειχθεί λίγο κουραστική για κάποιους, καθώς το τελευταίο μέρος της ανάβασης είναι μια στενή και απότομη ελικοειδής σκάλα.
Η βασιλική είναι ανοιχτή καθημερινά από τις 7 π.μ. έως τις 6.30 μ.μ. (7 μ.μ. το καλοκαίρι). Η είσοδος είναι ελεύθερη, αλλά θα πρέπει να περάσετε από έλεγχο ασφαλείας στην πλατεία έξω από την εκκλησία. Η ουρά μπορεί να είναι μεγάλη, αλλά συνήθως κινείται αρκετά γρήγορα. Για να περιορίσετε τον χρόνο αναμονής, ελάτε το μεσημέρι ή αργά το απόγευμα.
Αν θέλετε να επισκεφθείτε τον Άγιο Πέτρο με ξεναγό και να παρακάμψετε τις ουρές, σας συνιστούμε να κάνετε κράτηση για μια ξενάγηση στο Βατικανό. Θα δείτε όλα τα βασικά αξιοθέατα και θα εξοικονομήσετε χρόνο, τον οποίο μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να περιηγηθείτε στην πόλη.